Σχέδιο Χρηματοδότησης: Επενδύοντας στο Μέλλον μας

Μια Ολοκληρωμένη Στρατηγική για Βιώσιμες, Δίκαιες και Αποτελεσματικές Επενδύσεις

Ένα όραμα χωρίς σχέδιο χρηματοδότησης παραμένει απλώς μια ευχή. Το πρόγραμμα του ΚΟΣΜΟΥ είναι ένας ολοκληρωμένος οδικός χάρτης για την εθνική αναγέννηση, και η υλοποίησή του θα υποστηριχθεί από μια υγιή, υπεύθυνη και καινοτόμο δημοσιονομική στρατηγική. Ξεπερνάμε το ψεύτικο δίλημμα μεταξύ δημοσιονομικής πειθαρχίας και κοινωνικών επενδύσεων. Αντ' αυτού, αξιοποιούμε κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να χρηματοδοτήσουμε τις εθνικές μας προτεραιότητες με τρόπο βιώσιμο και δίκαιο.

Η στρατηγική μας βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες, σχεδιασμένους να κινητοποιήσουν συνολικούς πόρους ύψους ~€12,2 δισεκατομμυρίων ετησίως, εκ των οποίων τα €7,5 δισεκατομμύρια αποτελούν νέα, πρόσθετη ετήσια επένδυση:

Η διάκριση μεταξύ των "συνολικών κινητοποιούμενων πόρων" (€12,2 δισ.) και της "νέας, πρόσθετης ετήσιας επένδυσης" (€7,5 δισ.) είναι θεμελιώδης για την κατανόηση της οικονομικής στρατηγικής του προγράμματος. Δείχνει ότι το σχέδιο δεν βασίζεται μόνο σε "νέα χρήματα", αλλά και στην εξυπνότερη και πιο στοχευμένη χρήση των υφιστάμενων πόρων.

Ας το αναλύσουμε:

1. Συνολικοί Κινητοποιούμενοι Πόροι: ~€12,2 δισεκατομμύρια

Αυτό το ποσό αντιπροσωπεύει το σύνολο των χρημάτων, παλιών και νέων, που η κυβέρνηση του ΚΟΣΜΟΥ θα κατευθύνει στρατηγικά κάθε χρόνο για την επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Περιλαμβάνει:

• Υφιστάμενους Πόρους που Ανακατευθύνονται: Ένα μεγάλο μέρος αυτού του ποσού είναι χρήματα που το ελληνικό κράτος και η οικονομία ήδη λαμβάνουν ή δαπανούν, αλλά με τρόπο αναποτελεσματικό ή και επιβλαβή. Το πρόγραμμα δεν τους αγνοεί, αλλά τους ενσωματώνει και τους ανακατευθύνει. Για παράδειγμα:

  • Υφιστάμενοι Ευρωπαϊκοί Πόροι: Τα χρήματα από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) ή τα ταμεία της Πολιτικής Συνοχής (ΕΣΠΑ) ήδη εισρέουν στη χώρα. Η διαφορά είναι ότι εμείς θα τα κατευθύνουμε στρατηगικά (π.χ. προς τη βιολογική γεωργία ή σε έργα που μειώνουν τις ανισότητες) αντί να μοιράζονται αποσπασματικά¹¹¹¹.

  • Υφιστάμενες Επενδύσεις: Ο ιδιωτικός τομέας ήδη κάνει επενδύσεις. Ο ρόλος μας είναι να τις "μοχλεύσουμε" και να τις προσελκύσουμε προς βιώσιμες κατευθύνσεις, μέσω εργαλείων όπως τα ΣΔΙΤ και το Ταμείο για Συνεργασίες SDG^222222222.

• Νέους Πόρους: Περιλαμβάνει επίσης τα νέα κεφάλαια που θα δημιουργηθούν από τις πολιτικές μας.

  
  

2. Νέα, Πρόσθετη Ετήσια Επένδυση: ~€7,5 δισεκατομμύρια

Αυτό είναι το καθαρό, "φρέσκο" χρήμα που το πρόγραμμά μας θα προσθέσει στην οικονομία κάθε χρόνο, πάνω και πέρα από ό,τι συμβαίνει σήμερα. Είναι η καρδιά της επενδυτικής μας επίθεσης και προέρχεται από τρεις βασικές πηγές:

• Από τη Δίκαιη Φορολογία (~€4,0 δισ.): Αυτά είναι νέα έσοδα που θα προκύψουν από την αποφασιστική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την εφαρμογή της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει"³³³³. Δεν είναι νέοι φόροι στη μεσαία τάξη, αλλά έσοδα από την αποκατάσταση της δικαιοσύνης.

• Από την Ανακατεύθυνση Επιβλαβών Επιδοτήσεων (~€1,7 δισ.): Αυτό είναι "νέο" χρήμα υπό την έννοια ότι απελευθερώνεται από σπάταλες και επιζήμιες χρήσεις. Είναι οι πόροι που σήμερα δίνονται π.χ. σε επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων και εμείς θα τους μεταφέρουμε για να χρηματοδοτήσουμε, για παράδειγμα, την κοινωνική στέγαση ή την ενίσχυση του προγράμματος "Βοήθεια στο Σπίτι"⁴.

• Από την Κινητοποίηση Ιδιωτικών & Κοινωνικών Κεφαλαίων (~€1,6 δισ.): Αυτά είναι νέα κεφάλαια που θα έρθουν στην πραγματική οικονομία μέσω καινοτόμων εργαλείων, όπως τα Πράσινα & Κοινωνικά Κρατικά Ομόλογα και το Εθνικό Ταμείο για Συνεργασίες SDG⁵.

Η Αναλογία με Απλά Λόγια

Φανταστείτε ότι θέλετε να ανακαινίσετε το σπίτι σας (την Ελλάδα).

• Οι Συνολικοί Κινητοποιούμενοι Πόροι (€12,2 δισ.) είναι το σύνολο του budget που θα διαχειριστείτε. Αυτό περιλαμβάνει:

  • Τα χρήματα που ήδη δίνατε κάθε μήνα για μικρο-επισκευές, τα οποία τώρα θα τα βάλετε στοχευμένα στην ανακαίνιση.

  • Ένα κρατικό πρόγραμμα τύπου "Εξοικονομώ" στο οποίο ήδη είχατε πρόσβαση, αλλά τώρα θα το αξιοποιήσετε στο 100%.

• Η Νέα, Πρόσθετη Επένδυση (€7,5 δισ.) είναι τα "φρέσκα" χρήματα που προσθέτετε στο budget. Αυτά προέρχονται από:

  • Μια αύξηση που πήρατε στη δουλειά σας (η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής).

  • Τα χρήματα που εξοικονομήσατε κόβοντας μια περιττή, ακριβή συνδρομή (η ανακατεύθυνση των επιβλαβών επιδοτήσεων).

  • Ένα χαμηλότοκο δάνειο που πήρατε ειδικά για την ανακαίνιση (η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων).

    
    

Με αυτόν τον τρόπο, το σχέδιο είναι ταυτόχρονα φιλόδοξο (κινητοποιώντας πάνω από 12 δισ. ετησίως) και δημοσιονομικά υπεύθυνο (δημιουργώντας τις πηγές για τα 7,5 δισ. νέων επενδύσεων χωρίς να αυξάνει το έλλειμμα).

Πυλώνας 1: Μεγιστοποίηση των Πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σελίδα 1: Η Στρατηγική Διάσταση - Η Ευρώπη ως Σύμμαχος και Μοχλός

Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει πρόσβαση σε ένα τεράστιο, ιστορικών διαστάσεων, χρηματοδοτικό οπλοστάσιο. Για δεκαετίες, ωστόσο, η χώρα μας αντιμετώπιζε αυτούς τους πόρους αποσπασματικά, συχνά με μοναδικό κριτήριο την "απορρόφηση", χωρίς στρατηγική στόχευση και με τεράστιες καθυστερήσεις. Αυτό τελειώνει.

Η κυβέρνησή μας θα διασφαλίσει τη στρατηγική, διαφανή και ταχεία απορρόφηση των σημαντικών ευρωπαϊκών κονδυλίων, κατευθύνοντάς τα απευθείας στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Η Ευρώπη παύει να είναι ένας απόμακρος "ταμίας" και γίνεται ο κεντρικός μας σύμμαχος στην εθνική ανασυγκρότηση.

Η στρατηγική μας για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων βασίζεται σε τρεις άξονες:

1. Πλήρης Αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF): Το RRF, γνωστό ως "Greece 2.0", είναι το κατ' εξοχήν εργαλείο για τον μετασχηματισμό της χώρας. Θα το αξιοποιήσουμε στο έπακρο, εστιάζοντας στους δύο πυλώνες του:

* Πράσινη Μετάβαση: Θα χρηματοδοτήσουμε το σύνολο των εμβληματικών μας έργων, όπως το πρόγραμμα-μαμούθ για την ενεργειακή αναβάθμιση 250.000 κατοικιών ετησίως, την ανάπτυξη των δικτύων για την υποδοχή των ΑΠΕ και τα μεγάλα έργα κλιματικής ανθεκτικότητας (Στόχοι 7, 13).

* Ψηφιακός Μετασχηματισμός: Θα χρηματοδοτήσουμε την ανάπτυξη του "Εθνικού Πίνακα Ελέγχου των ΣΒΑ", την ψηφιοποίηση του κράτους δικαίου (e-justice) και τις υποδομές για την καθολική πρόσβαση στο διαδίκτυο (Στόχοι 16, 17, 1.6).

2. Στρατηγική Αναμόρφωση της Πολιτικής Συνοχής (ΕΣΠΑ): Το ΕΣΠΑ είναι το παραδοσιακό και ισχυρότερο εργαλείο για την περιφερειακή ανάπτυξη. Θα το αναμορφώσουμε ριζικά:

* Περιφερειακή Εστίαση: Οι Περιφέρειες γίνονται οι κύριοι διαχειριστές, σχεδιάζοντας τα Περιφερειακά τους Προγράμματα (ΠΕΠ) με βάση τις τοπικές ανάγκες και τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, πάντα ευθυγραμμισμένα με τους 17 ΣΒΑ.

* Κοινωνική Σύγκλιση: Θα εφαρμόσουμε την "Αρχή της Θετικής Διάκρισης", κατευθύνοντας δυσανάλογα περισσότερους πόρους στις πιο φτωχές και απομονωμένες περιοχές για την κατασκευή κοινωνικών υποδομών, όπως οι βρεφονηπιακοί σταθμοί και τα Κέντρα Υγείας (Στόχοι 1, 3, 10).

3. Πλήρης Ενεργοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ): Η νέα ΚΑΠ είναι το κλειδί για τη μετάβαση σε μια βιώσιμη γεωργία. Θα την αξιοποιήσουμε πλήρως:

* Ενίσχυση των Οικολογικών Σχημάτων: Θα παρέχουμε ισχυρά κίνητρα και "fast track" διαδικασίες για να ενθαρρύνουμε τους αγρότες να μεταβούν στη βιολογική γεωργία (Στόχος 2.3).

* Στήριξη της Καινοτομίας: Θα χρηματοδοτήσουμε, μέσω του Πυλώνα ΙΙ, τα περιφερειακά εργαστήρια καινοτομίας για την ανάπτυξη νέων, ανθεκτικών καλλιεργειών και την υποκατάσταση των εισαγωγών (Στόχος 2.5).

Σελίδα 2: Ο Οικονομικός Μηχανισμός & η Υλοποίηση

Η στρατηγική μας δεν είναι απλώς μια λίστα ταμείων. Είναι ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός που στοχεύει στη μεγιστοποίηση της απόδοσης κάθε ευρωπαϊκού ευρώ.

Οικονομικός Αντίκτυπος:

Η ταχεία και στοχευμένη απορρόφηση αυτών των πόρων θα λειτουργήσει ως ένα θετικό "σοκ" για την ελληνική οικονομία. Η διοχέτευση ~€4,9 δισεκατομμυρίων ετησίως από ευρωπαϊκούς πόρους σε στοχευμένες επενδύσεις θα έχει πολλαπλασιαστικό όφελος:

• Άμεση Τόνωση της Ζήτησης: Τα μεγάλα έργα υποδομής (κατασκευές, ενέργεια) δημιουργούν άμεσα χιλιάδες θέσεις εργασίας και τονώνουν την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα.

• Μείωση του Κόστους για τις Επιχειρήσεις: Οι επενδύσεις σε φθηνή, καθαρή ενέργεια και σε σύγχρονες υποδομές μειώνουν το λειτουργικό κόστος των ελληνικών επιχειρήσεων, αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητά τους.

• Αύξηση της Παραγωγικότητας: Οι επενδύσεις στην παιδεία, την υγεία και την καινοτομία αυξάνουν την παραγωγικότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου, που είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Μηχανισμός Υλοποίησης:

Για να διασφαλίσουμε την επιτυχία, δημιουργούμε έναν νέο, ευέλικτο και αποτελεσματικό μηχανισμό:

1. Η "Μονάδα Υλοποίησης ΣΒΑ" ως Κεντρικός Συντονιστής: Η μονάδα αυτή, στην Προεδρία της Κυβέρνησης, θα είναι υπεύθυνη για τον στρατηγικό συντονισμό όλων των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, διασφαλίζοντας ότι δεν υπάρχουν αλληλοεπικαλύψεις και ότι όλοι οι πόροι κατευθύνονται προς τους ίδιους εθνικούς στόχους.

2. Απλοποίηση και Ψηφιοποίηση: Θα προχωρήσουμε σε μια ριζική απλοποίηση και πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών του ΕΣΠΑ. Στόχος μας: ο μέσος χρόνος πληρωμής των δικαιούχων να πέσει κάτω από τις 60 ημέρες (Στόχος 16), παρέχοντας την απαραίτητη ρευστότητα στην αγορά.

3. Ενδυνάμωση των Τελικών Δικαιούχων: Θα παρέχουμε συνεχή και ουσιαστική τεχνική υποστήριξη στις Περιφέρειες, τους Δήμους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να τους βοηθήσουμε να υποβάλουν ποιοτικές προτάσεις και να υλοποιήσουν τα έργα τους αποτελεσματικά.

   
   

Με αυτόν τον τρόπο, τα ευρωπαϊκά κονδύλια παύουν να είναι ένας γραφειοκρατικός γρίφος και γίνονται ο καταλύτης για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Πυλώνας 2: Αναμόρφωση της Εθνικής Φορολογίας με Δικαιοσύνη και Σκοπό

Η Στρατηγική Διάσταση - Ένα Φορολογικό Σύστημα που Υπηρετεί την Κοινωνία

Η φορολογική πολιτική δεν είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα είσπραξης εσόδων. Είναι η πιο ισχυρή αντανάκλαση των αξιών και των προτεραιοτήτων μιας κοινωνίας. Το σημερινό ελληνικό φορολογικό σύστημα είναι πολύπλοκο, άδικο και, τελικά, αναποτελεσματικό.

Επιβαρύνει δυσανάλογα τη μισθωτή εργασία και τη συνεπή επιχειρηματικότητα, ενώ αφήνει τεράστια περιθώρια για φοροδιαφυγή και επιβραβεύει περιβαλλοντικά επιβλαβείς πρακτικές.

Η πρότασή μας είναι μια ριζική αναμόρφωση που μετατρέπει το φορολογικό σύστημα από έναν τιμωρητικό μηχανισμό σε ένα δυναμικό εργαλείο για την επίτευξη των εθνικών μας στόχων: της κοινωνικής δικαιοσύνης και της πράσινης μετάβασης.

Η στρατηγική μας για την αναμόρφωση της εθνικής φορολογίας βασίζεται σε τρεις άξονες:

1. Αποκατάσταση της Φορολογικής Δικαιοσύνης: Η μάχη κατά της φοροδιαφυγής είναι για εμάς η ύψιστη πράξη κοινωνικής δικαιοσύνης. Δεν είναι δυνατόν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι συνεπείς επιχειρήσεις να σηκώνουν σχεδόν το σύνολο του φορολογικού βάρους, την ώρα που η παραοικονομία στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ξεπερνά το 25% του ΑΕΠ. Η στρατηγική μας είναι η καθολική εφαρμογή των ψηφιακών εργαλείων για τη σφράγιση των πηγών της φοροδιαφυγής. Στόχος μας είναι η είσπραξη ενός σημαντικού μέρους από τα δεκάδες δισεκατομμύρια που χάνονται κάθε χρόνο, όχι για να αυξήσουμε τα πλεονάσματα, αλλά για να χρηματοδοτήσουμε τις μεγάλες μας προτεραιότητες στην υγεία, την παιδεία και την κοινωνική συνοχή.

2. Περιβαλλοντική Δημοσιονομική Μεταρρύθμιση: Θεσμοθετούμε την ευρωπαϊκή αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" ως κεντρικό πυλώνα του συστήματός μας. Η ρύπανση και η σπατάλη των φυσικών πόρων δεν είναι πλέον "δωρεάν". Εισάγουμε στοχευμένα περιβαλλοντικά τέλη, όπως έναν δίκαιο φόρο στον άνθρακα και στα πλαστικά μίας χρήσης. Τα έσοδα από αυτά τα τέλη δεν θα χαθούν στον γενικό προϋπολογισμό. Θα είναι πλήρως "ανταποδοτικά": θα δημιουργήσουν έναν "Πράσινο Κόμβο" που θα χρηματοδοτεί αποκλειστικά "πράσινες" επενδύσεις και θα παρέχει στοχευμένη στήριξη στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά για να τα βοηθήσει στην πράσινη μετάβαση.

3. "Πράσινα" Φορολογικά Κίνητρα: Το φορολογικό σύστημα πρέπει να επιβραβεύει, όχι να τιμωρεί, την καινοτομία και τη βιωσιμότητα. Θεσπίζουμε ένα ισχυρό και σταθερό πλαίσιο "πράσινων" φορολογικών κινήτρων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που επενδύουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, την κυκλική οικονομία και τις καθαρές τεχνολογίες. Μετατρέπουμε τη φορολογία από εμπόδιο σε καταλύτη για την πράσινη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας.

Ο Οικονομικός Μηχανισμός & η Υλοποίηση

Η στρατηγική αυτή δεν είναι απλώς μια θεωρητική άσκηση. Είναι ένα πλήρως κοστολογημένο σχέδιο με συγκεκριμένους οικονομικούς στόχους και σαφείς μηχανισμούς υλοποίησης.

Οικονομικός Αντίκτυπος:

Η εφαρμογή αυτής της προοδευτικής φορολογικής μεταρρύθμισης θα δημιουργήσει έναν σημαντικό και σταθερό δημοσιονομικό χώρο. Ο στόχος μας είναι η κινητοποίηση ~€4,0 δισεκατομμυρίων σε ετήσια βάση:

• Καταπολέμηση της Φοροδιαφυγής (~€2,5 δισ.): Με βάση τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, η συστηματική χρήση ψηφιακών εργαλείων μπορεί να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα κατά τουλάχιστον 1-1,5% του ΑΕΠ σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

  
  

• Περιβαλλοντικά Τέλη (~€1,5 δισ.): Η σταδιακή εισαγωγή ενός φόρου άνθρακα, εναρμονισμένου με τις ευρωπαϊκές πρακτικές, και τελών στα πλαστικά μπορεί να αποφέρει σημαντικά έσοδα, τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, θα ανακυκλώνονται στην πράσινη οικονομία.

  
  

Αυτή η προσέγγιση δημιουργεί ένα "διπλό όφελος" (double dividend): αυξάνει τα δημόσια έσοδα για να χρηματοδοτήσει τις κοινωνικές δαπάνες, και ταυτόχρονα δημιουργεί ισχυρά κίνητρα για τη μείωση της ρύπανσης και την προώθηση των βιώσιμων επενδύσεων.

Μηχανισμός Υλοποίησης:

Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα είναι άμεση και αποφασιστική:

1. Η "Ψηφιακή Εφορία" σε Πλήρη Λειτουργία:

   • Καθολική Ηλεκτρονική Τιμολόγηση: Επεκτείνουμε την υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση στο σύνολο των επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών.

   • Πλήρης Διασύνδεση Ταμειακών Μηχανών - POS - Taxisnet: Διασφαλίζουμε ότι κάθε συναλλαγή καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για απόκρυψη εσόδων.

   • "Έξυπνοι" Έλεγχοι με Τεχνητή Νοημοσύνη: Αξιοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη για τη διασταύρωση των δεδομένων (τραπεζικές καταθέσεις, δαπάνες, εισοδήματα) και τον εντοπισμό περιπτώσεων υψηλού κινδύνου φοροδιαφυγής, καθιστώντας τους ελέγχους πιο στοχευμένους και αποτελεσματικούς.

2. Το "Πράσινο Τέλος" ως Ανταποδοτικό Εργαλείο:

   • Σταδιακή Εφαρμογή: Ο φόρος άνθρακα θα εφαρμοστεί σταδιακά και με απόλυτη προβλεψιμότητα, δίνοντας τον απαραίτητο χρόνο στην αγορά να προσαρμοστεί.

   • "Πράσινος Κόμβος" Χρηματοδότησης: Δημιουργούμε έναν ειδικό λογαριασμό όπου θα συγκεντρώνονται όλα τα έσοδα από τα περιβαλλοντικά τέλη. Οι πόροι αυτοί θα κατευθύνονται, με απόλυτη διαφάνεια, στη χρηματοδότηση των "πράσινων" κινήτρων και στην παροχή στοχευμένης ενίσχυσης (π.χ. "πράσινο επίδομα") στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, ώστε η πράσινη μετάβαση να μην αφήσει κανέναν πίσω.

3. Τα "Πράσινα Κίνητρα" στην Πράξη:

   • Υπερ-αποσβέσεις για Πράσινες Επενδύσεις: Παρέχουμε αυξημένα ποσοστά φορολογικών αποσβέσεων για τις επιχειρήσεις που επενδύουν σε εξοπλισμό εξοικονόμησης ενέργειας και κυκλικής οικονομίας.

   • "Πράσινη" Έκπτωση Φόρου για Νοικοκυριά: Θεσπίζουμε μια γενναία έκπτωση φόρου για τα νοικοκυριά που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκά στις στέγες, που κάνουν θερμομόνωση στα σπίτια τους ή που αγοράζουν ηλεκτρικά οχήματα.

     
     

Με αυτόν τον τρόπο, το φορολογικό σύστημα παύει να είναι ένα άδικο βάρος και μετατρέπεται σε έναν ισχυρό, δίκαιο και αποτελεσματικό μοχλό για την οικοδόμηση μιας βιώσιμης και ευημερούσας Ελλάδας.

Πυλώνας 3: Ανακατεύθυνση των Επιβλαβών Επιδοτήσεων

Η Στρατηγική Διάσταση - Σταματάμε να Χρηματοδοτούμε το Πρόβλημα, Επενδύουμε στη Λύση

Η πολιτική της ανακατεύθυνσης των επιβλαβών επιδοτήσεων είναι μια πράξη δημοσιονομικής λογικής και ηθικής καθαρότητας. Για δεκαετίες, το ελληνικό κράτος βρισκόταν σε μια παράλογη σχιζοφρένεια: με το ένα χέρι προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και της κοινωνικής ανισότητας, και με το άλλο, χρησιμοποιούσε τα χρήματα των φορολογουμένων για να επιδοτεί ακριβώς τις δραστηριότητες που προκαλούσαν αυτά τα προβλήματα. Η επιδότηση των ορυκτών καυσίμων, για παράδειγμα, δεν είναι απλώς μια κακή περιβαλλοντική πολιτική- είναι μια πολιτική που υπονομεύει τη δημόσια υγεία, επιβαρύνει την εθνική οικονομία με το κόστος των εισαγωγών και καθυστερεί τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον.

Η πρότασή μας είναι μια ριζική αλλαγή φιλοσοφίας. Δεν προτείνουμε απλώς "περικοπές". Προτείνουμε μια έξυπνη και δίκαιη "αλλαγή κατεύθυνσης". Σταματάμε να χρησιμοποιούμε δημόσιους πόρους για να χρηματοδοτούμε το χθες, και τους επενδύουμε για να χτίσουμε το αύριο.

Η στρατηγική μας για την ανακατεύθυνση των επιβλαβών επιδοτήσεων βασίζεται σε τρεις άξονες:

1. Πλήρης και Διαφανής Επανεξέταση: Το πρώτο βήμα είναι να ανάψουμε τα φώτα. Θα συστήσουμε μια Ανεξάρτητη Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων με εντολή να διενεργήσει μια πλήρη, ενδελεχή και δημόσια επανεξέταση όλων των κρατικών επιδοτήσεων και φοροαπαλλαγών. Η επιτροπή θα αξιολογήσει κάθε επιδότηση με βάση τον αντίκτυπό της στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Το πόρισμά της θα είναι δημόσιο και δεσμευτικό.

2. Σταδιακή Κατάργηση με Σχέδιο Μετάβασης: Δεν πιστεύουμε σε αιφνιδιαστικές κινήσεις που διαταράσσουν την οικονομία. Η κατάργηση των επιβλαβών επιδοτήσεων, ειδικά αυτών για τα ορυκτά καύσιμα, θα γίνει σταδιακά, με βάση ένα σαφές και προβλέψιμο χρονοδιάγραμμα, δίνοντας τον απαραίτητο χρόνο στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να προσαρμοστούν. Η μετάβαση αυτή θα υποστηριχθεί ενεργά από τα "πράσινα" φορολογικά κίνητρα του δεύτερου πυλώνα της στρατηγικής μας.

3. Δημιουργία του "Ταμείου Κοινωνικού και Πράσινου Μερίσματος": Αυτή είναι η καρδιά της πολιτικής μας. Κάθε ευρώ που εξοικονομείται από την κατάργηση μιας επιβλαβούς επιδότησης δεν θα χάνεται στον γενικό προϋπολογισμό. Θα κατευθύνεται σε έναν νέο, ειδικό, "κλειδωμένο" λογαριασμό: το "Ταμείο Κοινωνικού και Πράσινου Μερίσματος". Οι πόροι αυτού του ταμείου θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση των πιο κρίσιμων κοινωνικών και περιβαλλοντικών μας προτεραιοτήτων, όπως η ενίσχυση του προγράμματος "Βοήθεια στο Σπίτι" (Στόχος 1.3), η χρηματοδότηση του Εθνικού Προγράμματος Κοινωνικής Κατοικίας (Στόχος 11) και η στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών στην ενεργειακή μετάβαση.

Ο Οικονομικός Μηχανισμός & η Υλοποίηση

Η στρατηγική αυτή είναι δημοσιονομικά ουδέτερη, αλλά αναπτυξιακά επαναστατική. Δεν αυξάνει το δημόσιο χρέος, αλλά αυξάνει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των δημοσίων δαπανών.

Οικονομικός Αντίκτυπος:

Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής θα απελευθερώσει έναν σημαντικό και σταθερό ετήσιο πόρο. Ο στόχος μας είναι η εξοικονόμηση και ανακατεύθυνση ~€1,6 δισεκατομμυρίων σε ετήσια βάση:

• Κατάργηση Επιδοτήσεων Ορυκτών Καυσίμων (~€1,2 δισ.): Με βάση τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ), αυτό είναι ένα συντηρητικό μέγεθος των άμεσων και έμμεσων επιδοτήσεων που κατευθύνονται σήμερα στον τομέα των ορυκτών καυσίμων στην Ελλάδα.

• Κατάργηση Άλλων Επιβλαβών Επιδοτήσεων (~€0,4 δισ.): Πόροι που κατευθύνονται σε μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, σε ρυπογόνες βιομηχανίες κ.λπ.

Αυτή η προσέγγιση δημιουργεί ένα "τριπλό όφελος" (triple dividend):

1. Δημοσιονομικό: Εξοικονομεί πόρους για το κράτος.

2. Περιβαλλοντικό: Σταματά την επιδότηση της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής.

3. Κοινωνικό: Ανακατευθύνει τους πόρους που εξοικονομούνται για τη στήριξη των πιο ευάλωτων και τη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους.

4. 
   

Μηχανισμός Υλοποίησης:

Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης θα είναι άμεση, διαφανής και αποφασιστική:

1. Νόμος-Πλαίσιο για τη Βιώσιμη Δημοσιονομική Πολιτική:

   • Σύσταση της Ανεξάρτητης Επιτροπής: Με τον πρώτο νόμο της κυβέρνησης, θα συσταθεί η Ανεξάρτητη Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων.

   • Θεσμοθέτηση του "Ταμείου": Ο ίδιος νόμος θα θεσμοθετήσει το "Ταμείο Κοινωνικού και Πράσινου Μερίσματος", καθορίζοντας με απόλυτη σαφήνεια τον τρόπο λειτουργίας του και τις κατηγορίες των δαπανών που μπορεί να χρηματοδοτήσει.

2. Δημοσιοποίηση του Χρονοδιαγράμματος:

   • Μετά την υποβολή του πορίσματος της Επιτροπής, η κυβέρνηση θα δημοσιοποιήσει ένα δεσμευτικό, πενταετές χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή κατάργηση κάθε επιβλαβούς επιδότησης, παρέχοντας την απαραίτητη προβλεψιμότητα στην αγορά.

3. Διαφάνεια και Λογοδοσία:

   • Η λειτουργία του "Ταμείου" θα είναι απόλυτα διαφανής. Τα έσοδά του (από την εξοικονόμηση) και οι δαπάνες του (προς τα κοινωνικά προγράμματα) θα δημοσιεύονται σε πραγματικό χρόνο στον "Εθνικό Πίνακα Ελέγχου των ΣΒΑ". Κάθε πολίτης θα μπορεί να βλέπει πώς τα χρήματα που γλιτώνουμε από την επιδότηση της ρύπανσης, μετατρέπονται σε ένα νέο βρεφονηπιακό σταθμό ή σε περισσότερες ώρες φροντίδας για τους ηλικιωμένους.

Με αυτόν τον τρόπο, η ανακατεύθυνση των επιβλαβών επιδοτήσεων παύει να είναι μια τεχνοκρατική άσκηση και γίνεται ένα ισχυρό, κατανοητό και δίκαιο εργαλείο για την οικοδόμηση μιας πιο ανθεκτικής και ανθρώπινης κοινωνίας.

Κινητοποίηση Ιδιωτικών και Κοινωνικών Επενδύσεων

Η Στρατηγική Διάσταση - Η Συμμαχία των Δημιουργικών Δυνάμεων

Το κράτος του 21ου αιώνα δεν μπορεί και δεν πρέπει να δρα μόνο του. Η εποχή του κράτους-πατερούλη, που σχεδιάζει και υλοποιεί τα πάντα μόνο του, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Η επιτυχία του εθνικού μας σχεδίου εξαρτάται από την ικανότητά μας να εμπνεύσουμε και να κινητοποιήσουμε τις τεράστιες, αδρανείς δημιουργικές δυνάμεις του τόπου: τους ιδιώτες επενδυτές, την κοινωνία των πολιτών και τους ίδιους τους πολίτες.

Η πρότασή μας είναι μια στρατηγική στροφή από το κράτος-πάροχο στο κράτος-καταλύτη. Ένα κράτος που δεν προσπαθεί να κάνει τα πάντα, αλλά δημιουργεί το πλαίσιο και τα έξυπνα εργαλεία για να απελευθερώσει την ιδιωτική και κοινωνική πρωτοβουλία, κατευθύνοντάς την προς την επίτευξη των εθνικών στόχων.

Η στρατηγική μας για την κινητοποίηση αυτών των κεφαλαίων βασίζεται σε δύο καινοτόμους, θεσμικούς άξονες:

1. Δημοκρατία των Επενδύσεων: Τα Πράσινα & Κοινωνικά Κρατικά Ομόλογα: Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δίνουμε τη δυνατότητα στους πολίτες να γίνουν άμεσοι συμμέτοχοι στην εθνική ανασυγκρότηση. Θεσμοθετούμε την έκδοση θεματικών, "πράσινων" και "κοινωνικών" κρατικών ομολόγων, τα οποία θα επιτρέψουν σε κάθε πολίτη-αποταμιευτή να επενδύσει τα χρήματά του απευθείας σε έργα με σαφές, μετρήσιμο και θετικό αποτύπωμα. Αντί για έναν απλό, απρόσωπο λογαριασμό, ο πολίτης θα μπορεί να πει: "Με τις οικονομίες μου, χρηματοδοτήθηκε η αναδάσωση του βουνού της γειτονιάς μου" ή "Βοήθησα να χτιστεί το νέο κτίριο κοινωνικής κατοικίας στον Δήμο μου". Αυτό δεν είναι απλώς ένα χρηματοδοτικό εργαλείο. Είναι ένα ισχυρό εργαλείο οικοδόμησης εμπιστοσύνης, διαφάνειας και εθνικής ενότητας.

2. Η Καινοτομία ως Εθνικός Πόρος: Το Εθνικό Ταμείο για Συνεργασίες SDG: Η καινοτομία και οι καλύτερες ιδέες για την επίλυση των τοπικών προβλημάτων δεν βρίσκονται στα υπουργεία της Αθήνας. Βρίσκονται στους Δήμους, στα Πανεπιστήμια, στις ερευνητικές ομάδες, στις ΜΚΟ και στις τοπικές επιχειρήσεις. Για να απελευθερώσουμε αυτή τη δύναμη, δημιουργούμε το "Εθνικό Ταμείο για Συνεργασίες SDG". Πρόκειται για έναν νέο, ευέλικτο αναπτυξιακό μηχανισμό που θα παρέχει συγχρηματοδότηση για τα πιο καινοτόμα, διατομεακά έργα που προωθούν τους 17 Στόχους σε τοπικό επίπεδο. Το Ταμείο δεν θα χρηματοδοτεί απλώς δράσεις. Θα χρηματοδοτεί συνεργασίες: έναν Δήμο που συνεργάζεται με το τοπικό Πανεπιστήμιο για να δημιουργήσει ένα "έξυπνο" σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, μια ΜΚΟ που συνεργάζεται με ιδιωτικές εταιρείες για να δημιουργήσει ένα πρόγραμμα ένταξης για ΑμεΑ. Το κράτος λειτουργεί ως "έξυπνος επενδυτής" που μοιράζεται το αρχικό ρίσκο, "ξεκλειδώνοντας" έτσι πολλαπλάσια ιδιωτικά και φιλανθρωπικά κεφάλαια.

Σελίδα 2: Ο Οικονομικός Μηχανισμός & η Υλοποίηση

Η στρατηγική αυτή δεν είναι απλώς μια διακήρυξη προθέσεων. Είναι ένα πλήρως κοστολογημένο σχέδιο με σαφείς οικονομικούς στόχους και συγκεκριμένους μηχανισμούς υλοποίησης.

Οικονομικός Αντίκτυπος:

Ο στόχος μας είναι η κινητοποίηση ~€1,6 δισεκατομμυρίων σε πρόσθετους πόρους ετησίως:

• Πράσινα & Κοινωνικά Ομόλογα (~€1,0 δισ.): Οι αποταμιεύσεις των ελληνικών νοικοκυριών σε τραπεζικές καταθέσεις ξεπερνούν τα €140 δισεκατομμύρια. Η προσφορά ενός ασφαλούς, εγγυημένου από το κράτος, επενδυτικού προϊόντος με θετικό κοινωνικό αποτύπωμα, μπορεί εύκολα να προσελκύσει ένα μικρό μέρος αυτών των αποταμιεύσεων. Αυτό παρέχει στο κράτος μια σταθερή, μακροπρόθεσμη πηγή χρηματοδότησης για τα μεγάλα έργα υποδομής, μειώνοντας την εξάρτησή του από τις διεθνείς αγορές.

• 
  

• Εθνικό Ταμείο για Συνεργασίες SDG (~€600 εκ.): Ο μηχανισμός εδώ βασίζεται στη μόχλευση. Το κράτος, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, θα συνεισφέρει στο Ταμείο €150 εκατομμύρια ετησίως. Αυτό το ποσό θα λειτουργήσει ως κεφάλαιο-καταλύτης, με στόχο να μοχλεύσει τουλάχιστον τριπλάσια κεφάλαια (~€450 εκ.) από τον ιδιωτικό τομέα, τα κοινωφελή ιδρύματα και άλλες πηγές. Κάθε 1 ευρώ του δημοσίου θα κινητοποιεί τουλάχιστον 3 ευρώ από την ιδιωτική οικονομία, επιταχύνοντας δραματικά την καινοτομία και τη διάχυση των καλών πρακτικών.

• 
  

Μηχανισμός Υλοποίησης:

Η υλοποίηση της στρατηγικής θα είναι άμεση και θα βασιστεί σε διαφανείς και αξιόπιστες δομές:

1. Για τα Πράσινα & Κοινωνικά Ομόλογα:

   • Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ): Ο ΟΔΔΗΧ, σε συνεργασία με τη "Μονάδα Υλοποίησης ΣΒΑ", θα αναλάβει την τεχνική ευθύνη για την έκδοση των θεματικών ομολόγων.

   • Απόλυτη Διαφάνεια: Κάθε έκδοση ομολόγου θα είναι συνδεδεμένη με ένα συγκεκριμένο, ώριμο και κοστολογημένο έργο (π.χ. "Ομόλογο για την αναδάσωση του Υμηττού", "Ομόλογο για το πρόγραμμα Κοινωνικής Κατοικίας στην Αττική"). Θα δημοσιεύεται ετήσια, ανεξάρτητη έκθεση που θα πιστοποιεί ότι τα χρήματα των πολιτών πηγαίνουν αποκλειστικά στον σκοπό για τον οποίο επενδύθηκαν.

     
     

2. Για το Εθνικό Ταμείο για Συνεργασίες SDG:

   • Δημιουργία Νέου, Ευέλικτου Φορέα: Θα δημιουργηθεί ένας νέος, ευέλικτος φορέας διαχείρισης, στελεχωμένος με κριτήρια του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος θα λειτουργεί με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα.

   • Ανοιχτή, Ανταγωνιστική Διαδικασία: Το Ταμείο θα απευθύνει ετήσια, ανοιχτή πρόσκληση προς όλους τους φορείς της χώρας για την υποβολή καινοτόμων προτάσεων συνεργασίας.

   • Ανεξάρτητη Επιτροπή Αξιολόγησης: Η αξιολόγηση των προτάσεων θα γίνεται από μια ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων από τον ακαδημαϊκό χώρο, την αγορά και την κοινωνία των πολιτών, διασφαλίζοντας την αξιοκρατία και την επιλογή των καλύτερων έργων.

Με αυτόν τον τρόπο, το κράτος παύει να είναι ο μοναδικός χρηματοδότης και γίνεται ο στρατηγικός εταίρος και ο καταλύτης που απελευθερώνει τη δημιουργικότητα ολόκληρης της κοινωνίας, χτίζοντας μια ευρεία, εθνική συμμαχία για την υλοποίηση του κοινού μας οράματος.